مردم آذربایجان شرقی و به ویژه ساکنان تبریز همچون سایر ساکنان مناطق مختلف کشور با اجرای آیین‌ها و مراسم ویژه‌ای در ایام ماه مبارک رمضان تلاش می‌کنند تا به بهترین وجه از فرصت ایجاد شده برای نزدیکی بیشتر با خالق یگانه استفاده کنند. کلمه «اروج» یا «اروش» به زبان ترکی عبارتی است که به مفهوم روزه و روزه‌داری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رویت هلال ماه رمضان در آذربایجان آیین مخصوص خود را دارد. رسم است که بزرگ‌ترها بعد از دیدن ماه، به چهره یک کودک معصوم یا یک فرد مومن و نمازخوان نگاه کنند و اعتقاد دارند که نگریستن به صورت آدم‌های بی‌نماز و روزه‌خوار، بدیمن است. نگاه کردن به آیینه و فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد (ص) بعد از رویت هلال ماه هنوز هم به عنوان یک رسم در بین پیرمردان مناطق روستایی استان مرسوم است. این عادت بر این اعتقاد مبتنی است که باید در ماه رمضان دل مومن همچون آیینه صاف و روشن باشد و از ناپاکی‌ها صیقل یابد. پیرمردان برای این منظور همواره آیینه کوچکی در درون جیب خود داشتند و بعد از اینکه خود به رویت آیینه می‌پرداختند با فرستادن صلوات چندین بار آیینه را به دور خود و اهل خانواده می‌چرخاندند.
سحری خوردن و سحری بلند شدن در آذربایجان و به ویژه در روستاهای آن آداب مخصوص به خود را دارد. هنوز هم که هنوز است روستاییان و عشایر آذربایجان با صدای ضربه همسایه بر دیوار خانه از خواب بیدار می‌شوند و این زنجیره خبررسانی باعث می‌شود هیچکس خواب نماند. اگر سحرگاهان در روستاهای دور افتاده آذربایجان روی پشت‌بام خانه‌ای قرار بگیرید می‌بینید که چه شور و نشاط خاص این لحظات در روستاها حاکم است. چراغ خانه‌ها یکی یکی روشن می‌شوند و همسایه‌های دیوار به دیوار زنجیر وار یکدیگر را به سحری خوردن دعوت می‌کنند.
وسیله آگاه شدن مردم از اوقات شرعی هم موذن‌های روستایی هستند که در کوچه‌ها می‌چرخند و وقت افطار یا سحر را اعلام می‌کنند. زمان سحری خوردن در بین مردم منطقه به «اوباشدان» مشهور و وقت آن نیز یک‌ساعت مانده به اذان صبح است. همچنین در گذشته‌های نه‌چندان دور در مناطق روستایی وقت سحر و اذان صبح از روی حرکت ستاره‌هایی که اصطلاحا به آنها «اولکرلر» می‌گفتند، تعیین می‌شد.
افطاری دادن در میان مردم آذربایجان جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد. مراسم افطاردهی در آذربایجان شرقی از هفته دوم ماه رمضان مرسوم است. این رسم در تبریز از رونق بسیاری برخوردار بوده و مهمانی افطار با دعوت قبلی برگزار می‌شود. امروزه دعوت مهمانان از اواسط ماه شعبان آغاز می‌شود. در برخی از خانواده‌های پرجمعیت وضعیت به گونه‌ای است که به غیر از یکی دو روز، اعضای یک خانواده تمام افطاری‌های رمضان را در منازل دوست و فامیل مهمان هستند. ماه رمضان برای اهالی آذربایجان، ماه احسان، اطعام و تجدید دوستی است و اکثر خانواده‌ها سعی می‌کنند حداقل برای یک‌بار در این ماه به افراد فامیل و نزدیکان افطاری بدهند.
رسم پیشواز رفتن نیز که در این منطقه «قاباخلاما» نام دارد، همچون بسیاری دیگر از نقاط ایران زمین گذشته در میان افراد متدین آذربایجان رایج است. آنان دو یا سه روز قبل از رویت هلال به پیشواز ماه رمضان رفته و روزه می‌گیرند.
نظافت و غبارروبی مساجد با همکاری مردم و روحانی محل نیز از اعمال قطعی است که از سال‌های دور در دیار آذربایجان انجام می‌شود. در آذربایجان شرقی زنان روستایی در ماه رمضان مانند عید نوروز اقدام به غبارگیری از منازل می‌کنند. زنان آذربایجانی بر این اعتقاد هستند که اگر خانه‌ای برای شروع ماه رمضان پاک و تمیز نباشد، خیر و برکت ماه مهمانی خدا، در آن جاری نخواهد شد.
روز تولد امام حسن مجتبی (ع) نیز در آذربایجان گرامی داشته می‌شود. هر چند مراسم عقد و عروسی در این ماه در بین مردم آذربایجان متداول و معمول نیست، اما بسیاری از خانواده‌ها، انجام مقدمات زندگی مشترک و مراسم بله برون را در نیمه ماه رمضان و شب تولد سبط اکبر میمون می‌دانند.
رسم کیسه‌دوزی در روز ۲۷ ماه رمضان از دیگر آیین مردم آذربایجان در ماه مبارک رمضان است که هنوز در بسیاری از مناطق استان زنده است. معروف است که روز ۲۷ ماه رمضان شب قصاص ابن ملجم است، در این روز زنان کیسه‌ای می‌دوزند که به کیسه لعن ابن ملجم یا کیسه مراد‌معروف است. آنان در شب بیست و هفتم ماه رمضان با هر سوزنی که به این کیسه می‌زنند، یک بار به ابن ملجم لعنت می‌فرستند.
عصر واپسین روز ماه رمضان در بین مردم آذربایجان اختصاص به اهل قبور دارد. بسیاری از خانواده‌ها در شهرها و روستاهای آذربایجان در این زمان به زیارت اهل قبور رفته و نذر و احسان می‌کنند.
سرانجام اینکه زنان آذربایجانی به آشپزی و کدبانویی معروف هستند. آنان برای ایام ماه رمضان نیز غذاهای لذیذ و خاصی را تدارک می‌بینند. یکی از این غذاهای اختصاصی رمضان، فطیری به نام «نزیه» است. نزیه نام نوعی نان شیرینی خاص محلی مغزدار است که روی آن با چنگال و ته استکان تزئین شده و به منظور قرار گرفتن سر سفره افطار، فقط در ماه مبارک پخت می‌شود. «ختایی» نیز نوعی شیرینی خانگی مخصوص رمضان است که مواد اولیه آن، نوعی خمیر حصیری شکل، پودر گردو، دارچین و… است.
